25η  ΜΑΡΤΙΟΥ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

ΕΛΛΑΔΑ 1821

National Geographic

 Ο ΞΕΣΗΚΩΜΟΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Τι γιορτάζουμε στις 25 Μαρτίου 1821

Παιδικό εκπαιδευτικό βίντεο για το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό

EggΠαίδευση

&&&&&&&&&&&&&&&&

ΤΑΙΝΙΑ

Μπουμπουλίνα

Η Μπουμπουλίνα είναι ταινία του ελληνικού κινηματογράφου. Αναφέρεται στην ηρωίδα της Επανάστασης του 1821 Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, την οποία ενσάρκωσε η Ειρήνη Παππά.

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Εις τον Ιερόν Λόχον

Ας μη βρέξει ποτέ
το σύννεφον, και ο άνεμος
σκληρός ας μη σκορπίσει
το χώμα το μακάριον
που σας σκεπάζει.

Ας το δροσίση πάντοτε
με τ’ αργυρά της δάκρυα
η ροδόπεπλος κόρη
και αυτού ας ξεφυτρώνουν
αιώνια τ’ άνθη.

Ω γνήσια της Ελλάδος
τέκνα ψυχαί που επέσατε
εις τον αγώνα ανδρείως,
τάγμα εκλεκτών Ηρώων,
καύχημα νέον

σας άρπαξεν η τύχη
την νικητήριον δάφνην,
και από μυρτιά σας έπλεξε
και πένθιμον κυπάρισσον
στέφανον άλλον.

Αλλα αν τις απεθάνη
δια την πατρίδα, η μύρτος
είναι φύλλον ατίμητον
και καλά τα κλαδιά
της κυπαρίσσου.

Αφ’ ου εις του πρώτου ανθρώπου
τους οφθαλμούς η πρόνοος
φύσις τον φόβον έχυσε
και τας χρυσάς ελπίδας
και την ημέραν

επί το μέγα πρόσωπον
της γης πολυβοτάνου,
ευθύς το ουράνιο βλέμμα
βαθυσκαφή εφανέρωσε
μνήματα μύρια.

Πολλά μεν σκοτεινά
φέγγει επ’ ολίγα τ’ άστρον
το της αθανασίας 
την εκλογήν ελεύθερον
δίδει το θείον.

Έλληνες της πατρίδος
και των προγόνων άξιοι
Έλληνες σεις, πώς ήθελεν
από σας προκριθείν
άδοξος τάφος;

Ο Γέρων φθονερός
και των έργων εχθρός
και πάσης μνήμης έρχεται
περιτρέχει την θάλασσαν
και την γην όλην.

Από την στάμναν χύνει
τα ρεύματα της λήθης
και τα πάντα αφανίζει.
Χάνονται οι πόλεις, χάνονται
βασίλεια κ’ έθνη.

Αλλ’ ότε πλησιάσει
την γην οπού σας έχει,
θέλει αλλάξειν τον δρόμον του
ο Χρόνος, το θαυμάσιον
χώμα σεβάζων.

Αυτού, αφού την αρχαίαν
πορφυρίδα και σκήπτρον
δώσωμεν της Ελλάδος,
θέλει φέρειν τα τέκνα της
πάσα μητέρα,

και δακρυχέουσα θέλει
την ιεράν φιλήσειν
κόνιν και ειπείν:
τον ένδοξον Λόχον,
τέκνα, μιμήσατε,
Λόχον Ηρώων.

                          Ανδρέας Κάλβος

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Ματρόζος

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

ᾨδὴ στὸ Μακρυγιάννη

Χαρὰ σὲ κειὸν ποὺ πρωτοσήκωσε
Ἀπ᾿ τὶς σκόνες σκεπασμένο, τὸ δίστομο σπαθὶ τοῦ λόγου σου
στὸν ἥλιο Μακρυγιάννη.

Κι᾿ ἀπάνω καὶ στὶς δυὸ πλευρὲς γραφή

Ἀπ᾿ τὴ μιά, τὰ λόγια αὐτά Σου χαραγμένα, στρατηγέ μας:
«Τὴ λευτεριά μας τούτη δὲν τὴν ἥβραμε στὸ δρόμο,
καὶ δὲ θὰ μποῦμε εὔκολα στοῦ αὐγοῦ τὸ τσόφλι,
γιατὶ δὲν εἴμαστε κλωσόπουλα, σ᾿ αὐτὸ νὰ ξαναμποῦμε πίσω,
μὰ ἐγίναμε πουλιὰ καὶ τώρα πιὰ στὸ τσόφλι δὲ χωροῦμε».

Κι᾿ ἀπ᾿ τὴ δεύτερη πλευρά, γραφὴ ἄλλη χαραγμένη:
«Ἀπάνω στὴν ἀλήθεια μου ἀκόμα καὶ τὸ θάνατο τὸν δέχομαι
τὶς τόσες φορὲς τὸν θάνατο ἐζύγωσα, ἀδερφοί μου καὶ δὲ μὲ πῆρε,
ποὺ γιὰ τοῦτο τὸ θάνατο καταφρονῶ,
κι ἀπάνω στὴν ἀλήθεια μου πεθαίνω».

Χαρὰ σὲ κειὸν ποὺ πρωτοσήκωσε ἀπ᾿ τὸ χῶμα αὐτὴν τὴ σπάθα
καὶ τέτοια διάβασε ἐπάνω της βαγγέλια.

                                                                                                      Ἄγγελος Σικελιανός

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Τσάμικος 

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Ο βράχος και το κύμα

«Mέριασε, βράχε, να διαβώ,» το κύμ’ ανδρειωμένο
λέγει στην πέτρα του γιαλού θολό, μελανιασμένο. 
«Mέριασε! Mες στα στήθη μου, που ’σαν νεκρά και κρύα, 
μαύρος βοριάς εφώλιασε και μαύρη τρικυμία. 
Aφρούς δεν έχω γι’ άρματα, κούφια βοή γι’ αντάρα, 
έχω ποτάμι αίματα, μ’ εθέριεψε η κατάρα
του κόσμου που βαρέθηκε, του κόσμου που ’πε τώρα, 
βράχε, θα πέσεις, έφτασεν η φοβερή σου ώρα. 
Όταν ερχόμουνα σιγά, δειλό, παραδαρμένο, 
και σόγλειφα και σόπλενα τα πόδια δουλωμένο, 
περήφανα μ’ εκοίταζες κ’ εφώναζες του κόσμου
να ιδεί την καταφρόνεση που πάθαινε ο αφρός μου. 
Kι αντίς εγώ, κρυφά κρυφά, εκεί που σ’ εφιλούσα, 
μέρα και νύχτα σ’ έσκαφτα, τη σάρκα σου εδαγκούσα, 
και την πληγή που σ’ άνοιγα, το λάκκο πού ’θε’ κάμω, 
με φύκη τον επλάκωνα, τον έκρυβα στον άμμο. 
Σκύψε να ιδείς τη ρίζα σου στης θάλασσας τα βύθη· 
τα θέμελά σου τα ’φαγα, σ’ έκαμα κουφολίθι. 
Mέριασε, βράχε, να διαβώ. Tου δούλου το ποδάρι
θα σε πατήσει στο λαιμό… Eξύπνησα λιοντάρι!…» 

O βράχος εκοιμότουνε. Στην καταχνιά κρυμμένος, 
αναίσθητος σου φαίνεται, νεκρός σαβανωμένος. 
Tου φώτιζαν το μέτωπο, σχισμένο από ρυτίδες, 
του φεγγαριού, που ’ταν χλωμό, μισόσβηστες αχτίδες. 
Oλόγυρά του ονείρατα, κατάρες ανεμίζουν, 
και στον ανεμοστρόβιλο φαντάσματ’ αρμενίζουν, 
καθώς ανεμοδέρνουνε και φτεροθορυβούνε
τη δυσωδία του νεκρού τα όρνια αν μυριστούνε. 

Tο μούγκρισμα του κύματος, την άσπλαχνη φοβέρα
χίλιες φορές την άκουσεν ο βράχος στον αιθέρα
ν’ αντιβοά τρομαχτικά, χωρίς καν να ξυπνήσει. 
Kαι σήμερ’ ανατρίχιασε, λες θα λιγοψυχήσει. 

«Kύμα, τι θέλεις από με και τι με φοβερίζεις; 
Ποιος είσαι σύ κ’ ετόλμησες, αντί να με δροσίζεις, 
αντί με το τραγούδι σου τον ύπνο μου να ευφραίνεις
και με τα κρύα σου νερά τη φτέρνα μου να πλένεις, 
εμπρός μου στέκεις φοβερό, μ’ αφρούς στεφανωμένο;… 
Όποιος κι αν είσαι, μάθε το: εύκολα δεν πεθαίνω.» 

«Bράχε, με λέν εκδίκηση. M’ επότισεν ο χρόνος
χολή και καταφρόνεση. M’ ανάθρεψεν ο πόνος. 
Ήμουνα δάκρυ μια φορά, και τώρα, κοίταξέ με, 
έγινα θάλασσα πλατιά. Πέσε, προσκύνησέ με. 
Eδώ, μέσα στα σπλάχνα μου, βλέπεις δεν έχω φύκη, 
σέρνω ένα σύγνεφο ψυχές, ερμιά και καταδίκη. 
Ξύπνησε τώρα, σε ζητούν του Άδη μου τ’ αχνάρια… 
M’ έκαμες ξυλοκρέβατο… M’ εφόρτωσες κουφάρια… 
Σε ξένους μ’ έριξες γιαλούς… Tο ψυχομάχημά μου
το περιγέλασαν πολλοί, και τα πατήματά μου
τα φαρμακέψανε κρυφά με την ελεημοσύνη… 
Mέριασε, βράχε, να διαβώ, επέρασε η γαλήνη· 
καταποτήρας είμ’ εγώ, ο άσπονδος εχθρός σου, 
           γίγαντας στέκω εμπρός σου.» 

           O βράχος εβουβάθηκε. Tο κύμα, στην ορμή του, 
εκαταπόντισε μεμιάς το κούφιο το κορμί του. 
Xάνεται μες στην άβυσσο, τρίβεται, σβηέται, λιώνει
           σαν να ’ταν από χιόνι. 
Eπάνωθέ του εβόγκηξε, για λίγο αγριωμένη, 
η θάλασσα κ’ εκλείστηκε. Tώρα δεν απομένει, 
στον τόπο που ’ταν το στοιχειό, κανείς παρά το κύμα
που παίζει γαλανόλευκο επάνω από το μνήμα. 

                                                                                  Αριστοτέλης Βαλαωρίτης

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Το κρυφό Σχολειό!

Στο μικρό εξωκλησάκι

στην Αγια  Παρασκευή

πάει το μικρό παιδάκι

με το φόβο στην ψυχή.

 

Με προφύλαξη μεγάλη

μην τουρκιά το καταλάβει

τρέχει στο ερημοκλήσι

σαν ο ήλιος πάει να δύσει.

 

Ο σεβάσμιος παπάς

πουν΄ και δάσκαλος μαζί

τους μιλάει για τα παλιά

  για τα χρόνια τα καλά.

&&&&&&&&&&&&&&&&

Σήμερα έχω μια χαρά

Σήμερα έχω μια χαρά!

ήρθε κι εμένα η σειρά

να γίνω τσολιαδάκι.

 

Για της Πατρίδας τη γιορτή

Να η φουστανέλα η λευκή,

το κόκκινο φεσάκι!

 

Λεβέντικα θα περπατώ

με τι καμάρι θα κρατώ

τη γαλανή σημαία.

 

Και τα χεράκια θα χτυπώ

για σε που τόσο αγαπώ,

Πατρίδα μου ωραία!

&&&&&&&&&&&&&&&&

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

Παιδιά της Σαμαρίνας

Κι εσείς παιδιά μωρέ κλεφτόπουλα. 
Παιδιά της Σαμαρίνας, μωρέ παιδιά καημένα. 
Παιδιά της Σαμαρίνας κι ας είστε λερωμένα.

Αν πάτε, πά – μωρ’ πάνω στα βουνά, 
ψηλά στη Σαμαρίνα μωρέ παιδιά καημένα. 
ψηλά στη Σαμαρίνα κι ας είστε λερωμένα.

Τουφέκια να μωρ’ να μη ρίξετε. 
Τραγούδια να μην πείτε μωρέ παιδιά καημένα. 
Τραγούδια να μην πείτε κι ας είστε λερωμένα.

Κι αν σας ρωτήσει μωρέ η μάνα μου, 
η δόλια η αδερφή μωρέ παιδιά καημένα. 
η δόλια η αδερφή μου κι ας είστε λερωμένα.

Μην πείτε, πεί – μωρ’ πως εχάθηκα. 
Πως είμαι σκοτωμένος μωρέ παιδιά καημένα. 
Πως είμαι σκοτωμένος κι ας είστε λερωμένα.

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Σαράντα παλικάρια

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Τα κλεφτόπουλα 

Μάνα μου τα, μάνα μου
τα κλεφτόπουλα τρώνε
και τραγουδάνε, άιντε
πίνουν και γλεντάνε.

Μα ένα μικρό μα ένα μικρό
κλεφτόπουλο δεν τρώει, 
δεν τραγουδάει, βάι
δεν πίνει δε γλεντάει.

Μόν’ τ’ άρματα, 
μόν τ’ άρματά του κοίταζε, 
του τουφεκιού του λέει:

Γεια σου Κίτσο μου λεβέντη, 
πόσες φορές, πόσες φορές
με γλίτωσες απ’ των εχθρών
τα χέρια κι απ’ των Τούρκων

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Λάμπει ο ήλιος στα βουνά

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

‘Ένας αϊτός περήφανος

‘Ένας αϊτός περήφανος, ένας αϊτός λεβέντης
από την περηφάνεια του κι’ από τη λεβεντιά του,
δεν πάει τα κατώμερα να καλοξεχειμάση,
μον’μένει απάνω ‘ς τα βουνά, ψηλά ‘ς τα κορφοβούνια.
Κ’ έρρηξε χιόνια ‘ς τα βουνά και κρούσταλλα ‘ς τους κάμπους,
εμάργωσαν τα νύχια του κ’ επέσαν τα φτερά του. 
Κι’ αγνάντιο βγήκε κ’ έκατσε, ‘ς ένα ψηλό λιθάρι, 
και με τον ήλιο μάλωνε και με τον ήλιο λέει. 
«Ήλιε, για δε βαρείς κ’ εδώ ‘ς τούτη την αποσκιούρα,
να λειώσουνε τα κρούσταλλα, να λειώσουνε τα χιόνια, 
να γίνη μια άνοιξη καλή, να γίνη καλοκαίρι, 
να ζεσταθούν τα νύχια μου, να γιάνουν τα φτερά μου,
να ρθούνε τάλλα τα πουλιά και τάλλα μου ταδέρφια».

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Κάτου στου Βάλτου τα στενά

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Θούριος

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 21 ΚΑΙ Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ 

 Η Ελλάδα πάνω στα ερείπια του Μεσολογγίου

Delacroix  1826

 Μπορντώ

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Η υποδοχή του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι

Θεόδωρος Βρυζάκης, 1861

Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδος, Αθήνα

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Μπουμπουλίνα

Peter von Hess 

Μουσείο Μπουμπουλίνας

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Το Κρυφό Σχολειό

Νικόλαος Γύζης 1885

Ιδιωτική συλλογή

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

ΤΟ 1821 ΚΑΙ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ

Η αυτοτελής εκπομπή «ΤΟ 1821 ΚΑΙ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ» παρουσιάζει την επιρροή που άσκησε στους Ευρωπαίους Καλλιτέχνες, ο αγώνας και οι θυσίες του Ελληνικού Έθνους για την ανεξαρτησία και την ελευθερία του. Φιλοτέχνησαν πίνακες ζωγραφικής, που παραμένουν έργα απαράμιλλης αξίας. Στις αρχές του 1800, ταξίδευαν στην ΕΛΛΑΔΑ Ευρωπαίοι περιηγητές και καλλιτέχνες, που συνήθως δημιουργούσαν ελληνικές συνθέσεις με ερείπια.

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ

Ο γέρος του Μοριά

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε στις 3 Απριλίου 1770, Δευτέρα του Πάσχα. Πατέρας του ήταν ο Κωνσταντίνος Κολοκοτρώνης και μάνα του η Ζαμπέτα, το γένος Κωτσάκη από την Αλωνίσταινα. Κάτω από ένα δέντρο στο Ραμοβούνι της Μεσσηνίας γέννησε η «Καπετάνισσα» τον Θόδωρο. Όταν έδωσαν στον παππού, γερο-Γιάννη Κολοκοτρώνη, τα συχαρίκια για τη γέννηση του εγγονού, αυτός αναστενάζοντας βαθιά είπε: «Αυτό το παιδί θα παντρευτεί, θα κάνει παιδιά κι εγγόνια και πάλι λευτεριά δε θα δούμε». Δεν έβαζε με τον νου του ότι αυτό το παιδί μπορεί να γεννήθηκε ραγιάς, αλλά θα έφτανε στιγμή που με το σπαθί του θα έπαιρνε εκδίκηση για τον κατατρεγμό της γενιάς του. Σε ηλικία δεκαπέντε ετών ο Θεόδωρος έγινε κλέφτης και αρματολός στην επαρχία του Λιονταριού. Αυτή την περίοδο έδειξε για πρώτη φορά την παλικαριά του και το έξυπνο μυαλό του. Μετά από πέντε χρόνια, σε ηλικία μόλις είκοσι ετών, παντρεύτηκε την Αικατερίνη Καρούτσου. Ο αγώνας του για την απελευθέρωση της πατρίδας μας είναι εντυπωσιακός. Οργανώνει το πρώτο κλέφτικο σώμα, γίνεται μέλος της «Φιλικής Εταιρείας» και κατηχητής της, απελευθερώνει την Καλαμάτα στις 23 Μαρτίου του 1821, πολιορκεί και απελευθερώνει την Τρίπολη στις 26 Σεπτεμβρίου του 1821, καταλαμβάνει τα Δερβενάκια, ανακόπτοντας την ορμητική πορεία του Δράμαλη, καταλαμβάνει το Ναύπλιο και το φρούριο του Παλαμηδιού και αναπτύσσει πολλά και πολύτιμα στρατηγικά σχέδια υπέρ του αγώνα. Η Πελοποννησιακή Γερουσία τον ανακηρύσσει αρχιστράτηγο της Πελοποννήσου. Μέχρι την 1η Φεβρουαρίου του 1843, που πεθαίνει, η δράση του ήταν τόσο έντονη, που ο μύθος του Γέρου του Μοριά παραμένει ακόμα ζωντανός!

Οι πολιτικές διαφωνίες, αλλά και ο εμφύλιος πόλεμος που ξεσπά στην επαναστατημένη Ελλάδα, οδηγούν τον Κολοκοτρώνη στη φυλακή δυο φορές. Οι συνθήκες κράτησής του στο Παλαμήδι είναι άθλιες και δεν αρμόζουν καθόλου στον μεγάλο αυτό ήρωα της επανάστασης. Ο Όθωνας τον αποφυλακίζει στις 27 Μαΐου του 1835.

Το κοφτερό στρατηγικό μυαλό, η εξυπνάδα, η αφιλοκέρδεια, η βαθιά και οργανωμένη σκέψη, η αγνότητα του χαρακτήρα, η γνήσια ελληνική καρδιά έχουν κάνει το Γέρο του Μοριά να ξεχωρίζει μέσα από τις σελίδες της ιστορίας του 1821. Δεν είναι απλώς ένας αγωνιστής, στρατιωτικός ή πολιτικός, είναι σύμβολο, είναι μορφή. Η ιστορία της επανάστασης είναι και προσωπική του. Δίδαξε με θάρρος πως η λευτεριά και η ανεξαρτησία είναι αιτίες αγώνα ασταμάτητου και διδάσκει ακόμα, όπως φαίνεται στο βάθρο του ανδριάντα που του έχουν στήσει έξω από την παλιά Βουλή, όπου είναι χαραγμένα τα εξής:

ΕΦΙΠΠΟΣ ΧΩΡΕΙ ΓΕΝΝΑΙΕ ΣΤΡΑΤΗΓΕ

ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΑΣ

ΔΙΔΑΣΚΩΝ ∆ΟΥΣ ΛΑΟΥΣ

ΠΩΣ ΟΙ ΔΟΥΛΟΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ

Κ. Κυριακοπούλου – Χ. Κανελλοπούλου, 21 από το ’21, Eμπειρία Eκδοτική, Aθήνα, 1998 (διασκευή)

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Ο γιος της καλογριάς 

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Ο Τουρκοφάγος

Nικήτας Σταματελόπουλος: Ήρωας του ’21, γνωστός τοις πάσι με το προσωνύμιο Νικηταράς ο Τουρκοφάγος. Γεννήθηκε το 1782 στο χωριό Τουρκολέκα Μεγαλόπολης και ήταν γιος του κλέφτη Σταματέλου Τουρκολέκα και της Σοφίας Καρούτσου, αδελφής της γυναίκας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

Κατά μία άλλη εκδοχή, γεννήθηκε το 1784 στο χωριό Νέδουσα Μεσσηνίας. Σε ηλικία 11 χρονών με την ομάδα του πατέρα του άρχισε να πολεμά τους Τούρκους στα βουνά και στη συνέχεια εντάχθηκε στο σώμα του πρωτοκλέφτη Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη, του οποίου αργότερα παντρεύτηκε την κόρη Αγγελίνα.

Η ανδρεία και τα σωματικά του προσόντα τον οδήγησαν το 1805 στη ρωσοκρατούμενη τότε Ζάκυνθο. Εκεί εντάχθηκε στο ρωσικό τάγμα, που πολέμησε τον Ναπολέοντα στην Ιταλία. Αργότερα, επέστρεψε στη Ζάκυνθο για να υπηρετήσει αυτή τη φορά τους Γάλλους, που είχαν καταλάβει το νησί. Στις 18 Οκτωβριου 1818, ενώ βρισκόταν στην Καλαμάτα, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Με τον θείο του Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον Παπαφλέσσα συνέβαλε στην προετοιμασία του Εθνικού Ξεσηκωμού και στις 23 Μαρτιου 1821 μπήκε στην Καλαμάτα μαζί με τους άλλους στρατιωτικούς αρχηγούς.

Από την αρχή ενστερνίσθηκε το στρατηγικό σχέδιο του Κολοκοτρώνη για την καταληψη της Τριπολιτσας και πήρε μέρος σε όλες τις επιχειρήσεις για την κατάληψη του διοικητικού κέντρο των Οθωμανών στην Πελοπόννησο. Διακρίθηκε στη Μαχη του Βαλτετσιου (12 Μαιου 1821), ενώ αποφασιστική ήταν η συμβολή του στη Μάχη των Δολιανών (18 Μαιου 1821), όπου ανέδειξε στο έπακρο τις στρατιωτικές του ικανότητες. Επικεφαλής μόλις 600 ανδρών κατανίκησε τον στρατό του Κεχαγιάμπεη που ανήρχετο σε 6.000 άνδρες και σχεδόν τον αποδεκάτισε. Γι’ αυτόν τον πραγματικό του άθλο, οι συμπολεμιστές του τον ονόμασαν «Τουρκοφάγο».

Μέχρι το τέλος του Αγώνα ο Νικηταράς ήταν στην πρώτη γραμμή, πολεμώντας είτε στην Πελοπόννησο είτε στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα, όπου συνεργάστηκε με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και τον Γεώργιο Καραΐσκάκη. Πήρε μέρος στην Αλωση της Τριπολιτσας (23 Σεπτεμβριου 1821) και ήταν από τους λίγους αρχηγούς που αρνήθηκε να συμμετάσχει στη διανομή των λαφύρων.

Διακρίθηκε στη Μάχη του Αγιονορίου (26-28 Ιουλιου 1822), που αποτελείωσε τη στρατιά του Δράμαλη δύο μέρες μετά τη Μάχη στα Δερβενακια. Η ανιδιοτέλεια του ανδρός φάνηκε για μία ακόμη φορά, όταν από το πλήθος των λαφύρων της μάχης πείστηκε να δεχθεί ένα πανάκριβο σπαθί, το οποίο αργότερα προσέφερε στον έρανο για την ενίσχυση του Μεσολογγίου. Κατά τη διάρκεια του Εμφύλιου Πολέμου τάχθηκε στο πλευρό του Κολοκοτρώνη, αλλά φρόντισε πάντα να επιδιώκει τον συμβιβασμό και τη συνεννόηση.

Μετά την Απελευθέρωση τάχθηκε στο πλευρό του Καποδιστρια κι έγινε ένας από τους στενότερους συνεργάτες του Κυβερνήτη. Πήρε μέρος στην Δ’ Εθνοσυνέλευση του Άργους (1829), ως πληρεξούσιος του Λεονταρίου. Επί Όθωνος περιέπεσε σε δυσμένεια, επειδή υποστήριζε το αντιπολιτευόμενο Ρωσικό Κόμμα. Προφυλακίστηκε το 1839 ως αρχηγός συνωμοτικής ομάδας, αλλά στη δίκη του (11 Σεπτεμβριου 1840), αθωώθηκε ελλείψει στοιχείων. Εντούτοις, η κράτησή του παρατάθηκε με αποτέλεσμα να υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη η υγεία του και σχεδόν να τυφλωθεί. Αποφυλακίστηκε στις 18 Σεπτεμβριου 1841 και αποτραβήχτηκε με την οικογένειά του στον Πειραιά.

Μετά την εξέγερση της 3ης Σεπτεμβριου 1843 του απονεμήθηκε ο βαθμός του υποστρατήγου και έλαβε μία τιμητική σύνταξη, η οποία ήταν ο μόνος πόρος της ζωής του. Στις 25 Σεπτεμβριου 1849, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 67 ετών σχεδόν τυφλός και πάμφτωχος σε ένα υπόγειο του Πειραιά.

Ο Νικηταράς απέκτησε δύο κόρες κι ένα γιο, τον Ιωάννη Σταματελόπουλο, που ακολούθησε καριέρα στρατιωτικού.

Άφησε Απομνημονεύματα, τα οποία υπαγόρευσε στον εθνικό δικαστή Γεώργιο Τερτσέτη.

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Η γριά Μόσχω

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

ΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ

 Μαρκόπουλος – Σολωμός

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&

Εθνικός Ύμνος της Ελλάδος