Ενότητα 21

ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΕΠΟΧΕΣ

ΕΔΩ ΛΙΛΙΠΟΥΠΟΛΗ

ΔΩΔΕΚΑ ΜΗΝΕΣ ΑΘΛΗΤΕΣ

©Δημήτρης Αμαραντίδης

&&&&&&&&&&&&&&&& 

Ο ΚΑΙΡΟΣ ΑΛΛΑΖΕΙ 

&&&&&&&&&&&&&&&& 

ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ

Autumn

Disney’s (1930)

&&&&&&&&&&&&&&&& 

Αντόνιο Βιβάλντι 

Φθινόπωρο

Autumn

Vivaldi

&&&&&&&&&&&&&&&& 

ΧΕΙΜΩΝΑΣ

Χειμώνας < αρχ.  χειμών:

–Η ψυχρότερη εποχή τού έτους, η οποία ακολουθεί την εποχή τού φθινοπώρου και προηγείται της  άνοιξης . Αστρονομικά, ξεκινά με το χειμερινό ηλιοστάσιο στις 21 Δεκεμβρίου στο Βόρειο Ημισφαίριο και στις 21 Ιουνίου στο Νότιο Ημισφαίριο. Τελειώνει κατά την εαρινή ισημερία στις 21 Μαρτίου στο Βόρειο ημισφαίριο και στις 21 Σεπτεμβρίου στο Νότιο. Στην μετεωρολογία μετρούνται συμβατικά οι μήνες Δεκέμβριος, Ιανουάριος, Φεβρουάριος για το Βόρειο Ημισφαίριο και Ιούνιος, Ιούλιος και Αύγουστος για το Νότιο.

  ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ  ΧΕΙΜΩΝΑ

–Τρεις μήνες είν’ η άνοιξη και τρεις το καλοκαίρι,

τρεις είναι το χινόπωρο και τρεις βαρύς χειμώνας

 

–Ο χειμώνας αν δεν πιάσει κι ο χιονιάς αν δεν πλακώσει,

ούτε λάδι ούτε σιτάρι ούτε ανθούς η γη θα δώσει.

 

–Να ‘ναι Χριστούγεννα στεγνά, τα Φώτα χιονισμένα,

χαρά σ’ εκείνο το γεωργό, πού ‘χει πολλά σπαρμένα.

–Εμπρός πίσω του Χριστού,

 η καρδιά του χειμωνιού.

– Ό Φλεβάρης κι αν φλεβίζει, πάλι ή άνοιξη μυρίζει

μα κι αν τύχη να θυμώσει, μες στα χιόνια θα μας χώσει

–Ήρθε το καλοκαιράκι, στρίβει ο γέρος το μουστάκι,

μα όταν έρθει ο χειμώνας, πάει ο γέρος βλαστημώντας

  ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ  ΧΕΙΜΩΝΑ

 Μας έφτασε ο βαρύς χειμώνας

Μας έφτασε ο βαρύς χειμώνας

χωρίς τραγούδια και πουλιά,

στα σύννεφα τρυπώνει ο ήλιος

και το φεγγάρι στην ομίχλη,

τα φύλλα τα χλωμά ένα-ένα

ρίχνει στη γη n κληματαριά. 

 

Μουχρώσαν  τα βουνά και οι κάμποι,

τα στενορύμια  και οι αυλές,

αμίλητα στοιχειά τα δέντρα

στέκουνε ολόρθα στη βροχή

στέκουνε ολόρθα στους ανέμους,

στοιχειώσανε τα μονοπάτια

κι ερήμαξαν οι ακρογιαλιές.

 

Φεύγουνε οι μέρες του χειμώνα,

σαν ταξιδιάρικα πουλιά,

θα βγει απ’ τα σύννεφα κι ο ήλιος

κι απ’ την ομίχλη το φεγγάρι,

πράσινα φύλλα θα βλαστήσουν

και πάλι στις κληματαριές,

 

Τα μονοπάτια θα ξυπνήσουν,

θα ζωντανέψουν τ’ ακρογιάλια,

θα λουλουδίσουν τα μπαλκόνια,

θα λουλουδίσουν τα κλαδιά,

και θα ‘ρθουνε τα χελιδόνια!

          Διαλεχτή Ζευγώλη-Γλέzου

Καλός και κακός καιρός

Δεν με πειράζει αν απλώνη

έξω ο χειμώνας καταχνιά, σύννεφα, και κρυάδα.

Μέσα μου κάμνει άνοιξι, χαρά αληθινή.

Το γέλιο είναι ακτίνα, μαλαματένια όλη,

σαν την αγάπη άλλο δεν είναι περιβόλι,

του τραγουδιού η ζέστη όλα τα χιόνια λυώνει.

 

Τι ωφελεί οπού φυτρώνει

λουλούδια έξω η άνοιξις και σπέρνει πρασινάδα!

Έχω χειμώνα μέσα μου σαν η καρδιά πονεί.

Ο στεναγμός τον ήλιο τον πιο λαμπρό σκεπάζει,

σαν έχεις λύπη ο Μάης με τον Δεκέμβρη μοιάζει,

πιο κρύα είναι τα δάκρυα από το κρύο χιόνι.

                                                    Κ.Π. Καβάφης

 

Χειμώνας

Τα πάντα κρύα και μαύρα και δαρμένα,

γέρο χειμώνα, σέρνεσαι και κλαις.

Μα να! βουβά τραγούδια οι μενεξέδες,

ανθούνε γαληνές οι μυγδαλιές.

 

Γοργόνειρο η ζωή σας, μενεξέδες,

η πνοή σας αθάνατο νερό.

Μυγδαλιές, θα σας κάψει τ’ αγριοκαίρι,

το γέλιο σας δροσάτο, ευγενικό.

 

Παρηγορείστε τους δυστυχισμένους,

μπάλσαμο ελάτε στις λαβωματιές,

βουβά, βαθιά τραγούδια, ω μενεξέδες,

νυφούλες γαληνές, ω μυγδαλιές.

                                      Κ. Παλαμάς

Η  μπουγάδα  του Αι-Βασίλη

Ο Άι-Βασίλης έβαλε μπουγάδα…Κι έμεινε χωρίς ρούχα! Όλα μίκρυναν και δεν τον χωράνε. Τι θα κάνει τώρα; Ποιος θα τον βοηθήσει να βρει ρούχα για να μοιράσει δώρα σε όλα τα παιδιά;

Συγγραφέας: Κυρίτση-Τζιώτη Ιωάννα

  ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ  ΧΕΙΜΩΝΑ

Vivaldi – Four Seasons (Winter)- 4 Εποχές (Χειμώνας)

ΑNTONIO VIVALDI (1678 – 1741 ) -ΟΙ 4 ΕΠΟΧΕΣ

Κοντσέρτα για σόλο βιολί και ορχήστρα εγχόρδων, συν «basso continuo», δηλ. όργανο ή τσέμπαλο που έπαιζε μια συνεχή μουσική γραμμή, συνεχές βάσιμο, και βοηθούσε τα μέλη της ορχήστρας να συντονίζονται μια και ακόμα δεν υπήρχαν διευθυντές ορχήστρας. Ο υπότιτλος που έδωσε στα έργα αυτά ο ίδιος ο Βιβάλντι ήταν: «Διαγωνισμός ανάμεσα στην Αρμονία και την Επινόηση». Κάθε κοντσέρτο συνοδευόταν κι από πληροφορίες σχετικές με το σκηνικό και τα συμβάντα που περιγράφει η μουσική.

ΟΙ 4 ΕΠΟΧΕΣ ανήκουν στα έργα προγραμματικής μουσικής όπου ο συνθέτης προσπαθεί, μέσω των ηχοχρωμάτων των οργάνων της ορχήστρας, να μας πει μια ιστορία, ή να μας «ζωγραφίσει» μουσικά μια εικόνα, ή να μας αποδώσει ένα ποίημα, μια ιδέα, κ.τ.λ. Κάθε κοντσέρτο αποτελείται από τρία μέρη.

ΧΕΙΜΩΝΑΣ

Η αρχή του 1ου μέρους, allegro, υποβάλλει το παγωμένο χιόνι και το παγερό κρύο. Όταν αρχίζει ο σολίστ, ακούγεται σαν τον παγερό άνεμο ενώ το τρέμολο των εγχόρδων απεικονίζει ανθρώπους που τρέμουν απ’ το κρύο και χτυπούν τα πόδια στη γη για να ζεσταθούν.

Η μελωδία του 2ου μέρους, largo, με συνοδεία pizzicato, υπονοεί τη ζεστασιά και τη θαλπωρή δίπλα στο τζάκι.

Στο τελικό 3ο μέρος, allegro, οι άνθρωποι προσπαθούν να βαδίσουν και μερικές φορές γλιστρούν στον πάγο. Τα γρήγορα σημεία θυμίζουν τον παγωμένο άνεμο μαζί με το τρέμολο που δίνει κι ένα δραματικό τέλος.

Χειμώνας

Χειμώνας 

Στίχοι:   Χαρούλα Αλεξίου

Μουσική:   Χαρούλα Αλεξίου 

Καλωσορίζω ακόμα ένα χειμώνα

κίτρινα φύλλα πέφτουνε στη γη

Γύρω μου πρόσωπα γυμνά και μόνα

ρίχνουν τα φύλλα τους κι αυτά στο χώμα

 

Κάτι συμβαίνει σαν να φύγαν όλοι

κορμιά ερείπια μόνα τους γυρνούν

δεν είναι μάνα τους αυτή η πόλη

ν’ ανοίξει μια αγκαλιά να μπούνε όλοι

 

Νάνι νάνι νάνι νάνι να

κοιμηθείτε όλοι φρόνιμα

νάνι νάνι νάνι νάνι να

φυλαχτείτε από τ’ ανθρώπινα

 

Δεν είναι μόνο τα σπουργίτια φως μου

τ’ αδέσποτα παιδιά των φαναριών

είναι το κρύο στην καρδιά του κόσμου

είναι ο χειμώνας που φωλιάζει εντός μου

 

Νάνι νάνι νάνι νάνι να

κοιμηθείτε όλοι φρόνιμα

νάνι νάνι νάνι νάνι να

φυλαχτείτε από τ’ ανθρώπινα

 

Νάνι νάνι νάνι νάνι να

κοιμηθείτε όλοι φρόνιμα

νάνι νάνι –νάνι νάνι να

φυλαχτείτε από τ’ ανθρώπινα

Wintertime – Steve Miller Band

In the winter time

When all the leaves are brown

And the wind blows so chill

And the birds have all flown for the summer

I’m callin’, hear me callin’, hear me callin’

 

In the winter time

When all the leaves are brown

And the wind blows so chill

And the birds have all flown for the summer

I’m callin’, hear me callin’, hear me callin’

I’m callin’, hear me callin’, hear me callin’

In the winter time

 

In the winter time

When all the leaves are brown

And the wind blows so chill

And the birds have all flown for the summer

I’m callin’, hear me callin, hear me callin’

 

 

Μποτιτσέλι

«Η Άνοιξη»

τέμπερα σε ξύλο, 2,03×3,15 μ., Μουσείο Ουφίτσι στη Φλωρεντία.    1482

ΑΝΟΙΞΗ

Ετυμολογία: άνοιξη < αρχαία ελληνική ἄνοιξις

Ουσιαστικό, θηλυκό, πληθυντικός ανοίξεις και (λογοτεχνικό) άνοιξες

μία από τις τέσσερις εποχές του έτους.

Συγγενικές λέξεις : ανοίγω, ανοιξιάτικος,ανοιξιάτικα

Συνώνυμα : έαρ

Η Άνοιξη είναι μία από τις τέσσερις εποχές της εύκρατης ζώνης. Αστρονομικά ξεκινά με την εαρινή ισημερία κατά τις 21 Μαρτίου στο Βόρειο ημισφαίριο, περιλαμβάνει τους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο Μάιο και τελειώνει με το θερινό ηλιοστάσιο στις 21 Ιουνίου. Στο Νότιο ημισφαίριο η εαρινή ισημερία ξεκινά στις 21 Σεπτεμβρίου, περιλαμβάνει τους μήνες Σεπτέμβριο, Οκτώβριο και Νοέμβριο και τελειώνει στο χειμερινό ηλιοστάσιο, στις 21 Δεκεμβρίου. Στην μετεωρολογία αναφέρονται συμβατικά οι τρεις μήνες του βόρειου είτε του νότιου ημισφαίριου ως Άνοιξη, παρόλο που η πραγματική διάρκεια της εν λόγω εποχής είναι 21 Μαρτίου – 21 Ιουνίου και 21 Σεπτεμβρίου – 21 Δεκεμβρίου αντίστοιχα. Στο Κελτικό ημερολόγιο η Άνοιξη περιλαμβάνει τους μήνες Φεβρουάριο-Απρίλιο.

Παχής Χαράλαμπος  

«Πρωτομαγιά στην Κέρκυρα»

περ. 1875

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ

• Από άνοιξη χειμώνα και από Μάρτη καλοκαίρι.

• Μ’ ένα λουλούδι, Άνοιξη δεν έρχεται.

• Ένας κούκος δε φέρνει την Άνοιξη.

• Λουλουδάτα τρία πανέρια, η άνοιξη κρατάει στα χέρια.

• Αν δε σπείρεις την Άνοιξη, σε αργεί το Καλοκαίρι.

• Αν δε σπείρεις την Άνοιξη, δε θερίζεις το Καλοκαίρι.

Picasso  

«Spring»

1956

Antonio Vivaldi

ΑΝΟΙΞΗ

La primavera

Spring

«ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ ΜΑΗΣ ΚΙ ΑΝΟΙΞΗ»

Τραγούδι της Άνοιξης και του Μάη από το Αρχείο της ΕΡΑ.

Ειρήνη Κονιτοπούλου Λεγάκη (τραγούδι) –  Γιώργος Μ. Κονιτόπουλος (βιολί) – Δημήτρης Φυρογένης (λαούτο).

Τσαρούχης Γιάννης

 «Οι Τέσσερις Εποχές»

1968-69

Οδυσσέας Ελύτης

Τα ετεροθαλή

Πρώτη σειρά ψαλμός και ψηφιδωτό για μιαν άνοιξη στην Αθήνα 

Άνοιξη θρύψαλο μενεξεδί

Άνοιξη χνούδι περιστέρας

Άνοιξη σκόνη μυριόχρωμη

[…]

Άνοιξη πίκρισμα του σκίνου

Άνοιξη άζωτο της αμασχάλης

Άνοιξη σουσάμι αόρατο

[…]

Άνοιξη μυρμηγκιά της μέρας

Άνοιξη αίμα του βολβού

Άνοιξη οπλοπολυβόλο απύλωτο

Στων ωραίων γυναικών τα χέρια

Όπου τύχει

Ριπές θανάτου

Εκατομμύρια σπερματοζωάρια

Στων ωραίων γυναικών τα χέρια

Τα δυνατά λουλούδια με τον ήλιο μέσα τους

[…]

Άνοιξη τσίτι τσιτωμένο

Άνοιξη σφήκα του χεριού

Άνοιξη «μη» «θα μας δούνε τέρας»

[…]

Άνοιξη μούρο αδάγκωτο

Άνοιξη βιδωτό φιλί

Άνοιξη χάσμα της λιποθυμιάς

[…]

Άνοιξη 37 και 2

Άνοιξη Love Amour και Liebe

Άνοιξη no nein και non.

[…]

Άνοιξη δόντι λυσσαλέο

Άνοιξη φούξια του παροξυσμού

Άνοιξη αρτεσιανό ηφαίστειο

[…]

Άνοιξη σάλτο της ακρίδας

Άνοιξη μήτρα σκοτεινή

Άνοιξη πράξη ακατονόμαστη

[…]

Άνοιξη άνοιξη σαλπάροντας

Άνοιξη άνοιξη σημαιοστόλιστη

Άνοιξη «αντίο αντίο παιδιά!»

 Γιάννης Ρίτσος

 Άνοιξη

Απόψε κοιμηθήκαμε στην αγκαλιά της άνοιξης

ακουμπώντας το κεφάλι στην καρδιά της.

Ακούγαμε στον ύπνο μας τις ανάσες των πουλιών και την  καρδιά μας.

Το πρωί που ξυπνήσαμε, είδαμε τον ουρανό να περπατάει στην

κάμαρά μας σα γαλανό πουλί με χρυσά μάτια που τσίμπαγε

τα ψίχουλα των σκιών που ‘χαν μείνει από χθες βράδυ στο πάτωμα.

Μια στιγμή να νιφτούμε και φτάσαμε. […]

Σήμερα μια μικρή κοπέλα, με θαλασσιά κορδέλα στα μαλλιά,

στάθηκε στην κορφή της λεύκας και κελαδάει.

Απ’ το τραγούδι της πετούν μικρά πουλιά που γεμίζουν

τις αυλές και τις στέγες.

Τα πουλιά κάθονται στους ώμους των παιδιών.

Οι άνθρωποι μπλέκονται στα δίχτυα των αχτίνων και τρεκλίζουν

σαν πρωτόβγαλτα πουλιά.

Τα τριαντάφυλλα τρελάθηκαν και κάνουν τούμπες μέσα στο νερό.

Θε μου, το μεθυσμένο φως θα σπάσει τα τζάμια, θα πλημμυρίσει

τις κάμαρες και δε θ’ αφήσει μήτε έναν ίσκιο για να σκεπάσει

η μάνα τα μάτια της.

Τότε θα τινάξει στον αέρα το μαντήλι της και θα χορέψει κείνο το

νησιώτικο χορό που χόρευε στα νιάτα της μαζί με τον πατέρα

– ένα χορό που μυρίζει θάλασσα και βάρκες φορτωμένες πορτοκάλια.

Ο πατέρας θα κάνει πως ξέχασε το χορό και θα χαμογελάει

καθώς θα κρούει τη φτέρνα στον αέρα.

Κ’ εμείς ξοπίσω τους, παιδιά, πουλιά, λουλούδια και λιθάρια,

θα χορεύουμε στ’ αλώνι του ήλιου τραγουδώντας τις μέρες που

δε χάχουνται μες στο τραγούδι, όταν οι μεγάλοι χορεύουν

μαζί με τα παιδιά τους τον ίδιο χορό της κάθε άνοιξης.

ΕΞΑΣΚΗΣΗ

Εποχές

©kakamelaat

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&& 

ΕΞΑΣΚΗΣΗ

ΕΠΟΧΕΣ

©kofilath71

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&& 

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

© jele.gr

Πάτησε στην εικόνα

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&& 

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

© jele.gr

Πάτησε στην εικόνα

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&& 

teagher teagher

Για τις απαντήσεις – λύσεις στα βιβλία του Δημοτικού

Πάτησε στην εικόνα

ΠΗΓΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

&&&&&&&&&&&&&&&&&